Quảng Trị - những giờ tìm anh (2)

10:30 chúng tôi quay trở lại nhà Gòn. Nắng gắt.

Tranh thủ quỹ thời gian, chúng tôi nhờ Gòn dẫn đường ra khu mộ gia đình ngoài đồng lúa.

Đang mùa gặt. Những thửa ruộng trơ gốc rạ bên những thửa đang chín.

Làng xóm phía xa dưới bầu trời đầy mây. Hương lúa làm dịu bớt cái nóng miền Trung.

Nghĩa trang của thôn. 

Rơm rạ trải trên đường làm bước chân thêm hụt hẫng.

Tôi có ấn tượng dù nghèo khó nhưng người dân nơi đây rất chú trọng việc xây cất phần mộ người thân.

Gòn dẫn chúng tôi đến khu mộ của gia đình anh.

Chúng tôi thắp ông hương cho ông Tùng, thân phụ của Gòn, thầm cám ơn những việc ông làm lúc sống cho những người lính chết trong vườn nhà.

Gòn chỉ cho chúng tôi ngôi mộ đơn sơ nằm bên cạnh mộ cha anh. Không nhớ chính xác thời gian vì khi đó còn bé, Gòn cho biết một lần trong khi làm vườn cha anh tìm thấy một thủ cấp trong đất. Thương người lính chết xa nhà cha anh đã chôn thủ cấp đó trong khuôn viên khu mộ của gia đình. Sau này các con ông, mỗi khi thăm mộ cha, cũng thắp một nén nhang cho người xấu số.

Lúc quay về tôi mới để ý đến những vạt ruộng cháy. Mùi khét đốt đồng vương đâu đây.

 Đầm nước nhỏ bên đường.

Đám hoa súng phủ đầy bụi đỏ vì con đường đi Cửa Việt đang thi công. 

Buổi trưa chúng tôi đi bộ vào thị xã. Nhà khách Thành Cổ nơi chúng tôi thuê phòng ngổn ngang thiết bị, vật liệu xây dựng do đang được mở rộng về phía bờ sông. Khách trước chưa trả phòng nên chúng tôi nghỉ trưa tạm cùng những người đến trước.

Buổi chiều chúng tôi trở lại khu vực tìm kiếm.

Bên khu vườn không hố bom ...

...việc đào bới tiến hành theo kiểu thám sát.

Những thứ tìm thấy ở khu vực này chủ yếu là các mảnh vỡ từ thiết bị thông tin. Điều đó trùng khớp với kí ức của các đồng đội đang tham gia tìm kiếm về vị trí những căn hầm của lính thông tin.

Một quả đạn cối sót lại được đánh dấu chờ nhóm chuyên trách đến xử lý.

Với thời gian những công trình xây mới sẽ nhiều thêm, cơ hội của các gia đình sẽ ít đi.

Thân nhân các liệt sĩ trao đổi với chỉ huy đội tìm kiếm.

Tôi quay sang khu vực hố bom. Tranh thủ lúc mọi người nghỉ giải lao chụp một bức ảnh toàn cảnh bằng chức năng Pano của Iphone.

So với ngày đầu số lượng hiện vật tìm thấy ít dần.

Chiếc lược gẫy, quai dép cao su, chiếc bàn chải đánh răng sản xuất tại Trung Quốc

Vỏ lọ dầu Nhị Thiên Đường có xuất sứ từ Chợ Lớn, Sài Gòn

Và một mẩu xương nhỏ xíu. Tôi muốn kêu trời. Khu vực này có hơn 10 người lính miền Bắc hy sinh trong hai ngày 22 và 28/8/1972, vậy mà đến giờ này chúng tôi chỉ tìm thấy từng ấy.

Góc chụp khác của hố bom. Nó nông đi nhiều theo thời gian do nước sông Thạch Hãn mùa lũ tràn vào đem theo đất cát, phù sa bồi lấp. Nơi đây là điểm chốt của C11, D6, E95, F325. Khoảng 6h30 đến 6h45 sáng ngày 28/8/1972 sau khi chiếc OV10 trinh sát của Mỹ phát hiện có điểm chốt của bộ đội miền Bắc, chúng bắn xuống một quả đạn khói đánh dấu mục tiêu và sau đó chưa đầy một phút chiếc máy bay tiêm kích F4 nhào xuống cắt một quả bom tấn. Một cụm 3 căn hầm dã chiến bị trúng bom.

Không ngẫu nhiên tôi liên tục chụp hai gốc dừa cụt trên miệng hố bom. Trước đó tôi đã nghe kể về nó. Những lần trước đến đây, đồng đội của anh thắc mắc tại sao hai trong số ba cây dừa quanh hố bom bị chặt. Các anh xác định vị trí căn hầm trúng bom khi xưa nằm giữa hai gốc dừa cụt này.

Lý do là sau 1975 người chủ khu đất tận dụng hố bom làm một cái ao nhỏ, ông trồng ba cây dừa quanh hố bom. Nhiều năm sau dừa đã cao và cho trái. Khi người chủ đất qua đời, một lần ông về báo mộng cho người con trai lớn khi đó đã chuyển đi nơi khác sinh sống: "Có mấy chú bộ đội như con nít toàn trèo lên hai cây dừa nhà mình. Con về nhà chặt đi, đừng để các chú ấy trèo, người ta té ngã có làm sao thì nhà mình mang tội". Anh con trai tức tốc từ Đà Nẵng về vườn nhà chặt hai gốc dừa bên này hố bom.

Trong lần tìm kiếm năm 2012, lúc thắp hương xin các anh dẫn đường chỉ lối mọi người cắm bó hương vào gốc dừa này, chỉ ít phút sau cả gốc dừa bốc cháy khi hương chưa thắp được 1/3, gốc dừa tiếp tục âm ỉ cháy suốt hai ngày. Khi đó đồng đội các anh bảo: "Chúng nó linh lắm, bát nhang hóa rồi đây này"

Khi đào vị trí trí này mọi người khấn gọi, đốt thuốc lá cho các anh.

Cây dừa thứ ba bên kia hố bom vẫn còn.  Điều lạ là sau khi chặt hai cây dừa kia anh con trai người chủ vườn không thấy cha mình về nữa.

(còn nữa)